Strijd tegen racisme: laten we de stokjes overnemen!

Reeds geplaatst in Konfrontatie

Toen afgelopen zaterdag de laatste twee geplande demonstraties van Kick Out Zwarte Piet niet doorgingen omdat gemeenten en intochtcomités van Texel en Yerseke toezeggingen hadden gedaan om te stoppen met blackface Zwarte Piet, toog ik naar de tentoonstelling met de oproep: ‘Nederland, word beter!’ in Amsterdam.

Het is de oproep die nog altijd klinkt na vijftien jaar antiracisme activisme met de afschaffing van Zwarte Piet als het opvallendste van de drie speerpunten. Menigeen heeft in die jaren op zijn minst een keer meegedaan aan de acties van Kick Out Zwarte Piet (KOZP). En we hebben dingen zien veranderen, ten goede. Het is daarom dat Kick Out Zwarte Piet en Nederland Wordt Beter (NWB) zich opheffen: hun doel is bereikt. En de vraag doemt op: is dat wel zo?

Tijdens mijn bezoek aan de tentoonstelling sprak ik Jerry Afriye even. Zijn tomeloze inzet en optimisme heb ik altijd inspirerend en motiverend gevonden en dat is het nog steeds. Kort na de overwinning van de PVV bij de vorige verkiezingen sprak hij ons toe voor we vertrokken naar een KOZP demonstratie. Niets van de somberheid die over velen was gevallen, niets van angst, niets van pessimisme. Doorgaan met de strijd, dit motiveert ons alleen maar meer, was zijn boodschap. En zo is het. Bedreigingen, politiegeweld en extreem rechts geweld: het maakt niet uit.

Het opheffen van Kick Out Zwarte Piet en Nederland Wordt Beter is een uiting van dat zelfde optimisme en dat optimisme is aanstekelijk. Een andere bezoeker van de tentoonstelling stelde ook de vraag: “Maar Zwarte Piet is toch nog niet helemaal weg?” En dat is ook zo: juist gisteren besloten racisten in Yerseke de gecancelde intocht van die dag door een onofficiële te vervangen. In elkaar getimmerd in een paar dagen tijd trokken tientallen blackfaces met hun baas Sinterklaas door het dorp.

Racisten zul je altijd houden. Jerry vergeleek het gisteren met moord. We zijn het er allemaal over eens dat moord slecht is. Dat wil nog niet zeggen dat het niet meer gebeurt. Het gaat erom dat de overwegende mening is dat moord slecht is. Zwarte Piet is na vijftien jaar strijd volgens een meerderheid in dit land intussen not done. Het kantelpunt is bereikt, ruimschoots zelfs. De standaard bij intochten is iets dat nu Roetveeg Piet heet, overeenkomstig het verhaal dat Piet door een schoorsteen geklommen is en daardoor zwart ziet van het roet.

Nu kun je over dat hele Sinterklaasfeest denken wat je wil, of het wel moet bestaan of niet, maar dat is nu even niet de kwestie. Het feest is niet meer bij wijze van voorkeur doordrenkt van racisme. En wie nu nog met Zwarte Piet aankomt is niet meer onwetend. Wie kiest voor Zwarte Piet is een racist, willens en wetens, en dat zie je aan de mensen die het met felheid blijven verdedigen en toepassen: rechts-extremisten, gewelddadige racisten en fascisten. Daar moet je niet bij willen horen. En een nieuwe generatie groeit niet meer op met dat beeld van een zwarte slaaf, of knecht zoals in de oude liedjes, maar met de resultaten van de andere behaalde speerpunten van Kick Out Zwarte Piet en Nederland Wordt Beter: een Nationale Herdenking Slavernijverleden en structurele educatie over het koloniale- en slavernijverleden.

Ik kan me een van de eerste keren herinneren dat ik naar de Slavernijherdenking ging. Tijdens de plechtigheid denderden trams voorbij en er was wel meer omgevingsgeluid dat de stilte doorboorde. De wereld om ons heen had geen idee of negeerde het of erger nog: had er volkomen schijt aan. Dat leek me pijnlijk voor de aanwezigen en het stond in schril contrast met de zo ongeveer heilig verklaarde herdenking op de Dam op 4 mei die telkens wordt opgeëist door toespraken en kransleggingen van vertegenwoordigers van extreem-rechts, zionisten, fascisten, lieden die liefst iedere vluchteling of migrant deporteren en/of in het massagraf van de Middellandse Zee willen laten verdrinken of in kampen stoppen, genocide financieren en meer van die vuiligheid. Laten we hopen dat de Nationale Herdenking van het Slavernijverleden zo mooi blijft als die is, want dat is het nu: een nationale herdenking. Op 1 juli. Oosterpark Amsterdam, bij het Slavernijmonument.

Educatie, een ander speerpunt. Scholen zijn ermee aan de slag gegaan. Dat kan je ook zelf doen. Je kunt bij Nederland Wordt Beter de lespakketten vinden. En als ik aan mezelf denk hoeveel ik geleerd heb in de afgelopen vijftien jaar hebben de lessen van de strijders van Kick Out Zwarte Piet en Nederland Wordt Beter (en vele anderen!) wel meer bereikt ook. Door mee te doen, door te lezen, door kritisch naar mijn eigen witheid en privileges te kijken. We hebben allemaal heel veel geleerd. Om een voorbeeldje te noemen: jaren terug schreef ik nog in al mijn onwetendheid over witte mensen als ‘bl*nke’ mensen. Dat kun je in oude artikelen van mij nog teruglezen en het zou geschiedvervalsing zijn om dat nu aan te passen. Je zou denken: het is maar een woord. Maar het is een woord geworteld in koloniaal verleden en slavernij, een woord dat superioriteit uitdrukt, ingeprent van jongs afaan. Het enige dat wij daar leerden over die tijd was dat dit land groot was geworden in de ‘Gouden Eeuw’. En er is zoveel meer nog te leren en te weten. Bijvoorbeeld bij de Black Archives.

Zou je nu kunnen zeggen dat Kick Out Zwarte Piet en Nederland Wordt Beter hun doelen nog niet bereikt hebben omdat het nog onvolkomen is, niet af, niet klaar? Ik denk dat ze dat wel hebben en als we goed luisteren en lezen, zien we dat ook zij beseffen: het is niet honderd procent perfect. En met een streven naar volledigheid ben je nooit klaar. Maar wat een stappen zijn er gezet! Stappen om op door te gaan, om te lopen, te rennen, over hordes te springen, door muren heen zelfs.

Nu zijn wij aan zet. Wij allen. Jarenlang hoefden we maar te wachten tot Kick Out Zwarte Piet weer een demonstratie aankondigde. Al die jaren hoefde je maar simpelweg een mailtje te sturen: “hee KOZP, bij de intocht in … zijn nog zwarte pieten, doe er eens wat aan!” Maar je kunt niet verwachten van mensen van kleur dat ze ons eeuwig bij de hand blijven nemen. Als ik het heel cru wil stellen zou ik kunnen zeggen dat we mensen van kleur het werk voor ons lieten doen.
Dus ja, we moeten het zelf doen en het werd tijd. En was dat niet eigenlijk altijd al zo? En zeker voor witte mensen zoals ikzelf geldt: dat racisme, dat is een wit probleem. Dat is door onze voorouders gecreëerd. En het gaat niet om schaamte op een persoonlijk niveau. Het gaat om collectief leren en veranderen. Kick Out Zwarte Piet en Nederland Wordt Beter gaven de handreiking, het stokje.

Het institutionele racisme waarvan Zwarte Piet een duidelijk boegbeeld was/is zit diep. Het zit in ons en het zit in de systemen. Als we tegenover fascisten staan, roepen we: Jullie kinderen worden net als wij! Maar het gaat natuurlijk om alle kinderen, ook die van je oom en tante op een familiefeestje en die van jezelf. Het racisme dat het toeslagenschandaal veroorzaakte, dat maakt dat er meer doden onder mensen van kleur vallen door politiegeweld, dat het vinden van werk doet stuiten op vooroordelen, al dat racisme zit diep en dient door ons te worden uitgegraven en te worden vernietigd. En waarom staan die standbeelden van koloniale schurken eigenlijk nog overeind?

Laten we met hen vieren wat Kick Out Zwarte Piet en Nederland Wordt Beter hebben bereikt en laten we gevolg geven aan de oproep: neem het stokje over. Want het is een zaak van ons allemaal. Kijk om je heen. Besef op wiens schouders je staat. Leer. Hou je ogen open. Luister. En doe er dan wat aan. Advies nodig? Tips? Handleidingen? Materiaal? De websites van Kick Out Zwarte Piet, Nederland Wordt Beter en nu ook Neem Het Stokje Over staan er vol mee. En je kunt natuurlijk ook zelf aan de slag op de manier die bij je past, of bij je omgeving of actiegroep.

Na vijftien jaar Kick Out Zwarte Piet en Nederland Wordt Beter wens ik de initiatiefnemers veel geluk en mooie nieuwe plannen toe. En aan ons allemaal: veel strijdbaarheid en kracht om racisme en fascisme een halt toe te roepen. Laten we de vele stokjes overnemen!

Joke Kaviaar, 16 november 2025

De tentoonstelling ‘Nederland, word beter!’ is nog te bezoeken t/m 1 februari, alhier: Beautiful Distress, NDSM-werf, Van Riemsdijkweg 41a, Amsterdam-Noord.

Websites:
https://kozwartepiet.nl/
https://nederlandwordtbeter.nl/
https://neemhetstokjeover.nl/
https://www.theblackarchives.nl/

Fascisten, zionisten: Laat ze niet lopen! Death To The IDF!

Reeds gepubliceerd in Konfrontatie.

Terwijl in Londen zaterdag meer dan 100.000 fascisten worden gefaciliteerd door de smeris aldaar, ook wanneer zij een tegendemo van antifascisten insluiten (kettelen), ontstaat hier de ophef over Bob Vylan die in Paradiso blijkbaar gezegd zou hebben fascisten op te zoeken op straat. En..? Dus..? Al zou die letterlijk hebben opgeroepen fascisten van straat te jagen, wat is het probleem?

Terwijl in Gaza het IDF bezig is om Gazastad inclusief inwoners volledig plat te bombarderen en op de West Bank massaal Palestijnen gegijzeld worden door dat zelfde IDF, ontstaat hier ophef over de slogan “Death Death To The IDF”. Met Your Local Pirates hebben we van die slogan een lied gemaakt, geïnspireerd door Bob Vylan. Uit solidariteit en als deel van de strijd voor een vrij Palestina en omdat de zionistische apartheidsstaat Israël geen recht van bestaan heeft als zijnde de koloniale genocidale bezettingsmacht die het is. Kom maar op, GenoCIDI! Kom maar op, Halsema. We blijven het zeggen: Death to the IDF en Down With Zionism!

Lees verder

NOOIT MEER IS NU!

Reeds gepubliceerd in Konfrontatie


[noot onderin vanwege verwijderd tekstdeel in dit stuk: de media citeerde de IS woordvoerder verkeerd]

Never again is now!’ stond er even in grote rode letters op het monument op de Dam afgelopen zaterdag. Vernieling, zo oordeelt de smeris en pakt de schrijver van de tekst direct op.

Er is eigenlijk maar een ding over te zeggen: Het is juist buitengewoon toepasselijk. De vraag is dan ook: waarom stond dat niet allang eerder, gebeiteld en wel, op dat monument? Is het omdat dit de hypocriete en ronduit fascistische kransenleggers op 4 mei wat teveel in hun gezicht zou schreeuwen dat ze daar niks te zoeken hebben met hun geveinsde zorg om slachtoffers van genocide?

Vandaag zag ik beelden van politie die het monument bewaakt. Stel je voor, er zal nog eens iemand overnieuw ‘Never again is now!’ op het monument schilderen. En zo wordt een stenen zuil beter beschermd dan de mensenlevens in Palestina. En niet elke dode is het waard om 1 minuut stilte voor te houden, laat staan om te voorkomen.

Voor herdenking is het monument op de Dam dan ook alleen maar in gebruik wanneer de machthebbers niet voor het hoofd worden gestoten, hun gelijk eraan kunnen trachten te ontlenen, en vooral ook: de ander die het niet met hen eens is te laten arresteren, met geweld het liefst, afschilderen als antisemiet, ordeverstoorder, of beter nog: terrorist! Zo werd afgelopen 4 mei iemand afgevoerd en daarbij letterlijk de mond gesnoerd vanwege het tonen van een Palestinavlag. De media die hier trouw de zionistische hasbara en de propaganda van het CIDI (overigens terecht voorzien van de kleur van het bloed dat aan hun handen kleeft, net als de zionistische ambassade) volgt is er vervolgens als de kippen bij om de demonstrant als gevaarlijke extremist weg te zetten.

Feitelijk verdient de herdenking niks anders dan de schreeuw uit het graf van de doden. De klaagzang van de nabestaanden.

Feitelijk verdient het monument op de Dam niks anders dan het dagelijks opnieuw opgebrachte opschrift:

NOOIT MEER IS NU! In welke taal dan ook.

En dat gaat niet alleen om Palestina. Het gaat ook om de vele vluchtelingen die verdrinken in de Middellandse Zee. Het gaat om de vele vluchtelingen die door push backs op diezelfde Middellandse Zee terug belanden in Libische martelkampen. Het gaat om de vele vluchtelingen die gevangen worden gezet in landen rond die Middellandse Zee is een veelheid van kampen waar het woord mensenrechten allang vergeten is. Daarvoor is Fort Europa, en daarmee de landen die Fort Europa in stand houden, verantwoordelijk, dus ook de Neederlandse overheid. Over de behandeling van vluchtelingen en andere migranten in dit land en landen om ons heen, heb ik het dan nog niet eens gehad. Reeds jaren is hier een systeem van apartheid in gebruik die koppelingswet heet. Reeds jaren is langdurige opsluiting van ongedocumenteerden staande praktijk. De plannen van Faber voor iets dat merkwaardig genoeg nog ‘asiel’beleid heet, ontnemen mensen nog meer rechten. De decennialange hetze waardoor nu rechts extremisten de straat opgaan om de komst van een AZC te verhinderen is intussen een gevolg van de jarenlang politieke haatcampagne tegen vluchtelingen en migranten en tegen moslims in het bijzonder. Wilders komt van harte meedoen.

Kortom, die huichelarij op 4 mei is er altijd al geweest. Dat monument op de Dam is eerder een schaamlap dan een oprechte herinnering aan de genocide die de nazi’s pleegden en een waarschuwing voor herhaling van zulke misdaden. En dat is het, omdat we er niet mogen wijzen op de les die geleerd had moeten zijn, namelijk dat fascisme begint met mensen wegzetten als anders, vervolgens als crimineel of overlastgevend, parasiet. De parallellen met hoe Israël nu Palestijnen aanduidt om de genocide goed te praten zijn zo duidelijk dat het meer dan pijnlijk is hoe makkelijk daarvan wordt weggekeken.

Een tekst op het monument echter: DAT is een belediging! DAT is pas erg. Dat is een reden om demonstraties te verbieden! DAT doet pas pijn aan je ogen, en niet:

de uitgemergelde kinderen in Gaza,

het volledig platbombarderen van Gaza,

de aanvallen van kolonisten en terreurleger IDF op de Westelijke Jordaanoever,

de racistische uitspraken en plannen die we horen uit het Israëlische parlement,

de etnische zuiveringen sinds 1948,

de apartheid,

de systematische ontmenselijking, deportaties en opsluiting van vele mensen die een plek om te bestaan zoeken in Fort Europa.

Dat alles wordt gesteund in woord, daad en geld, door de plechtige herdenkers bij dit monument op de Dam in Amsterdam op 4 mei, en dat is waarom er elke dag

NEVER AGAIN IS NOW!

op het monument op de Dam hoort te staan.

Joke Kaviaar, 18 augustus 2025

[noot] Verklaring verwijderd tekstdeel.

Aanvankelijk citeerden verschillende media kanalen direct erna een IS woordvoerder die de actie ‘smakeloos’ zou hebben genoemd. Het ziet er naar uit dat de uitspraak in de mond is gelegd door de media. Ik nam aanvankelijk de uitspraak in mijn artikel als juist over, aangezien de IS deze zelf na twee dagen, ten tijde van het schrijven van dit artikel, nog altijd niet weerlegd had. Bij deze dus de verwijdering van het tekstdeel daarover alhier.

Naar nu blijkt klopt ‘smakeloos’ als veroordelend citaat dus niet. De IS heeft om een rectificatie gevraagd, waarop de tekst in een aantal online media is aangepast (behalve bij schrijven dezes het Parool). In Nu.nl is het verbeterd als: “Volgens haar kan de bekladding als “smakeloos” worden gezien, maar is “niet per se een grens overschreden”.

Persoonlijk vind ik dat nog altijd weinig sterk, maar het is wat anders dan ‘het is smakeloos’.

Het is aan de IS om hierover nader wat naar buiten te brengen.

ALS ZE KOMEN IN DE MORGEN *

Dit stuk verscheen reeds in Konfrontatie

Afgelopen 14 juli was het zes jaar geleden dat Will Van Spronsen bussen van ICE in de fik stak bij een detentiecentrum, verder te noemen: concentratiekamp. De toegesnelde smeris schoot hem dood.

Ook toen al was het immigratiebeleid van de VS schandelijk en om te huilen en het zou nog veel erger worden. Maar de nog altijd niet vergeten vurige daad van verzet van Will Van Spronsen heeft nu, zes jaar later, heel wat vonken doen overslaan in reactie op Trumps fascistische immigratiepolitiek. Een politiek die nog veel erger en openlijker haat tegen immigranten verspreidt dan voorheen om goedkeuring ervan te bewerkstelligen. Immigranten worden daartoe weggezet als bendeleden, maar ook iedereen die in actie komt tegen genocide, mensen met een green card of een lopende asielaanvraag kunnen doelwit zijn en ineens alle rechten verliezen. Trump wil alles en iedereen van de kaart vegen die hem onwelgevallig is. Daarvoor worden bakken geld extra gestoken in de slagkracht van Trumps Gestapo genaamd ICE en voor het bouwen van kampen en voor deportaties.

Lees verder

JE HEBT EEN PASPOORT, TOCH?

Dit artikel verscheen reeds in Konfrontatie

We leven in een land waar extreem rechtse zelfverklaarde milities de grenzen gaan ‘bewaken’ omdat Wilders, die in de tweede kamer zijn zin niet meteen krijgt, ze daartoe aanmoedigt.

We leven in een land waar extreem rechtse hordes te hoop lopen tegen de komst van een AZC in hun woonplaats omdat Wilders hen daartoe aanmoedigt.

We leven in een land waar fascisten doen alsof zij de mensen van het volk zijn terwijl ze het kapitalisme meer dan wie dan ook dienen.

We leven in een land waar om de fascisten heen zogenaamd linkse politici trachten graantjes mee te pikken en persmuskieten zich haasten om de hetze en vuilspuiterij met graagte te publiceren, zonder enige kritische vragen.
We leven in een land. En daarmee begint alle ellende.

Lees verder

‘Willen de fascisten alsjeblieft die fascist ontslaan?’

Reeds verschenen bij Konfrontatie

Hoezo is er een petitie om minister Faber van haar post te laten verwijderen? Komt er een ‘betere’ minister voor in de plaats? Definieer ‘beter’ dan eerst maar eens. Wat is de bedoeling? Dat er eentje komt die ‘capabeler’ is, er niet zo’n ‘puinhoop’ van maakt? Of eentje die minder opvallend de belichaming is van ‘vreemdelingen’haat? En wat zou je denken? Zou Wilders als almachtige alleenheerser van zijn PVV-rijk iemand op die post zetten die vluchtelingen NIET haat? Dat is toch precies de bedoeling, dat die haat in beleid wordt omgezet?

Lees verder

Op video: bundelpresentatie VELE STEMMEN WILD EN STIL & DE BOOM IN! Poëzie en muziek tegen boskap!

bundelpresentatie VELE STEMMEN WILD EN STIL

DE BOOM IN! Poëzie en muziek tegen boskap!

bundelpresentatie VELE STEMMEN WILD EN STIL

DE BOOM IN! Poëzie en muziek tegen boskap! #RedAmelisweerdNu

Meezingen kan op: Zing mee!

Dichter op de barricade

Dit artikel verscheen reeds op Konfrontatie

Bomenknuffelaar” klinkt het achteruit de zaal, spottend, verwijtend. Ik roep vanaf het podium: “Gaan we bomen knuffelen? Ik doe mee!” en vervolg mijn voordracht.

Of ik een activistische dichter ben of een dichtende activist, vragen mensen me wel eens. Eerlijk gezegd: daarop heb ik geen antwoord. Nu ik onlangs voor het eerst sinds jaren opnieuw een bundel heb uitgebracht, ben ik weer op allerlei plekken bezig met daaruit voor te dragen. Ik werp mijn woorden in de arena en wat de meute er mee doet, is aan hen. Je kunt het overschreeuwen, versterken, verscheuren, verbranden of kopiëren. Ik heb het gemaakt om te gebruiken onder de enige voorwaarde dat het niet commercieel is. Eenmaal in de openbaarheid is het van en voor ons allemaal.

Lees verder

BERRIE DERRIE EN HET GEVAAR VAN JOKE KAVIAAR

Reeds verschenen bij Konfrontatie.

Laten we hem Berrie Derrie noemen, de voormalig spion in staatsdienst die eenmaal met pensioen zich zodanig verveelde dat hij dacht: kom, laat ik mijn oude job eens te gelde maken! Berrie, omdat het zijn echte voornaam is. Derrie vanwege de .. eh.. derrie die hij heeft weten te produceren.

Er is een tijd geweest dat ik dacht dat universiteiten plaatsen waren waar geleerden onderzoek deden op basis van feiten en statistieken. Plaatsen waar jonge onderzoekers werden opgeleid tot wijze mensen die niet zomaar tot enig conclusie konden komen, en zeker niet gebaseerd op veronderstellingen, verwachtingen en angstbeelden. Het heeft me daarom verbaasd dat Berrie Derrie met zijn proefschrift – ik bedoel prutschrift – heeft kunnen promoveren bij de universiteit Leiden.

Lees verder